معرفی سمن
( سازمان های مردم نهاد جوانان )


برای کسانی که فکورانه و دردمندانه به مسائل اجتماعی عصر ما نظر می کنند، اهمیت و نقش ویژه جوانان در امر توسعه فرهنگی و پیشرفت های علمی و صنعتی کاملاً روشن و مبرهن است. در ایران اسلامی، سیمای واقعی و شفاف انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و سازندگی اجتماعی را می توان در پرتو تلاش ها و مجاهدت ها مشاهده کرد. هر جا که جوشش و کوشش به ثمر نشسته است، نشانی از حضور گرم و فعال جوانان به چشم می خورد.

با توجه به سند ملی توسعه ویژه ساماندهی امور جوانان یکی از برنامه های سیزده گانه سازمان ملی جوانان که یکی از آنها "برنامه شناسایی و تقویت سازمان های مردم نهاد مرتبط با امور جوانان " می باشد، جوانان در گروه سنی چهارده تا بیست و نه سال را جهت تاسیس و صدور پروانه فعالیت با عنوان سازمانهای مردم نهاد ( سمن ) تحت پوشش قرار می دهد .

تعریف سمن

سازمان های مردم نهاد جوانان به سازمان هایی گفته می شود که برای انجام فعالیت و ارائه خدمات داوطلبانه در عرصه های تربیتی جوانان با مشارکت جوانان و بر اساس مدیریت جوانان با استناد به موضوع ماده صد و دوازده قانون برنامه چهارم توصعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و در اجرای مصوبه شماره 7862 ت 31281 هـ مورخ 1384/5/8 هیئت محترم وزیران فعالیت می نماید .

ضرورت تشکیل سمن

ضرورت تشکیل سازمان های مردم نهاد، آشنا ساختن جوانان با کلیه ویژگی های لازم برای همکاری در یک اجتماع کوچک است که در زمینه ای خاص فعالیت می نمایند. لذا تحقق این امر مشارکت جوانان در برنامه های کلان توسعه کشور و همچنین ایجاد روحیه مسئولیت پذیری و همگرایی با ارزش های حاکم بر نظام اسلامی را در یک فرآیند عملی در جوانان بوجود می آورد و ایشان را برای ورود به فعالیت های جاری کشور و تصدی مناسب آماده می سازد. در این خصوص اهداف زیر جهت تاسیس یک سمن در نظر گرفته می شود :

1) فراهم ساختن شرایط تجربه زندگی و تقویت روحیه مسئولیت پذیری ، وظیفه شناسی و پیشتازی جوانان در پیشبرداهداف ملی و آرمانی
2) فراهم ساختن شرایط مشارکت فعال و مؤثر جوانان در صحنه های فرهنگی و اجتماعی
3) توسعه نقش جوانان در سازندگی کشور و استفاده بهینه از منابع انسانی جوانان برای تحقق توسعه فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی کشور
4) پرورش روح خلاقیت و هدایت قوه ابتکار جوانان در مسیر سازندگی و رفع نیازمندی های اساسی جامعه اسلامی
5) فراهم ساختن شرایط و امکانات لازم برای بهره گیری از استعداد های فطری و توانایی های انسانی در دوران جوانی
6) فراهم ساختن زمینه های جامعه پذیری و شیوه های وفاق و سازگاری جوانان با همسالان و محیط اجتماعی در جریان زندگی
7) فراهم ساختن شرایط مشارکت عمومی در فعالیت های فرهنگی و اجتماعی جوانان

ویژگی های سمن ها

1) خود جوشی و نیاز طبیعی:
سازمان های مردم نهاد بنا بر نیاز طبیعی ناشی از شرایط فکری ، محیطی ، انگیزشها ، خصوصیات و آرمانهای مشترک افراد و جامعه و به صورت خود جوش به وجود می آید.

2) هدف و تعهد مشترک:
افراد مؤسس مردم نهاد دارای هدف مشترک بوده و سایر افرادی که بعداً به عضویت این سمن ها در می آیند بر اساس هدف تعیین شده فعالیت نموده و نسبت به آن متعهد می باشند . لذا پایداری آن مبتنی بر استواری اهداف و استمرار آن خواهد بود.

3) قانونمندی:
سازمان های مردم نهاد دارای ضوابط ، روابط و سازمان کار مشخص و تعریف شده می باشند . این قوانین الزاماً منطبق بر شرایط و مقتضیات هر سمن بوده و می تواند دامنه متنوعی داشته باشد اما این قوانین به هر شکل و از هر نوع که باشد اساساً مورد توافق جمعی قرار گرفته و افراد خود را ملزم به رعایت آنها می دانند .

4) برنامه و فعالیت های مشخص:
سازمان های مردم نهاد در راستای دست یابی به اهداف خود دارای برنامه و موضوع فعالیت در یک بخش یا یک رشته مشخص می باشند که ممکن است در طول سازمان یا به دلیل ایجاد تحولات تازه ، موضوع فعالیت ، اصلاح ، تبدیل ، تغییر و یا تحول پیدا کند . که این تغییرات پس از طی مسیر مشخص قانونی انجام می پذیرد .

5) جلب مشارکت و عضویت:
سازمان مردم نهاد به دلیل دارا بودن ماهیت مردمی همواره در پی جلب مشارکت اعضای جدید برای دستیابی به قدرت عمل بیشتر و گسترش دامنه فعالیت و اثر بخشی در موضوع فعالیت خود می باشد . بنابراین عضو گیری و پذیرش عضو جدید لازمه ایجاد و ادامه فعالیت سمن ها بوده و هر عضو در سمن دارای جایگاه ، نقش و وظیفه مشخص می باشد .

6) هویت و شخصیت مستقل:
سازمان های مردم نهاد دارای شخصیت حقوقی و هویت مردمی بوده و مدیریت آن (تصمیم گیری ، برنامه ریزی ، سازمان کار و ارزیابی ) مستقل از دولت و دستگاه های اجرایی است . البته سمن ها و مجموعه دولت دارای ارتباطات و تأثیرات متقابل مشخص می باشند.

7) آزادی خلاقیت:
روابط افراد در سازمان های مردم نهاد مبتنی بر حفظ آزادی تفکر و عمل بوده و پدیده آورنده خلاقیت ، ابتکار و نوآوری در جوانان می باشد.

8) مشارکت و مسئولیت پذیری:
یکی از ویژگی های سازمان های مردم نهاد ، فراهم کردن زمینه های مشارکت جوانان در عرصه های مختلف اجتماعی ، فرهنگی ، سیاسی ، اقتصادی و مدیریتی کشور است که با کمک گرفتن از تحقیقات و پژوهش های مختلف با هر یک از عرصه های ذکر شده آشنا می شوند

وظایف سمن ها:

1ـ تعیین موضوعی تخصصی ، صنفی و یا فرهنگی به عنوان محور فعالیت سمن مربوطه

2. جمع آوری کلیه اطلاعات تخصصی پیرامون موضوع فعالیت سمن مربوطه با استفاده از کمک های دولت و مردم و همکاری اعضا

3. برنامه ریزی برای اجرای موضوع فعالیت تعیین شده در اساسنامه سمن

4. عضو گیری منطبق با شرایط و ضوابط اساسنامه و موضوع تخصصی فعالیت سمن

5ـ ردیف فعالیت هایی تحقیقاتی ، علمی یا اجرایی که اعضاء مبادرت به انجام آن می نمایند .

6. تقویت فعالیتهای جمعی بین اعضا گروه و ایجاد روحیه ی جمعی بین آنها

7. تدوین مراحلی جهت طی نمودن اعضاء با توجه به تجربه و میزان فعالیت تخصصی آنها. امر فوق باید حتی الامکان به گونه ای صورت پذیرد که هر فرد پس از ورود به سمن مربوطه، طی سالهای حضور خود با گذراندن مدارج مختلف علمی ارتقا و تکامل یافته و از پختگی و تجربه کافی در پایان حضور خود در سمن برخوردار شود .

8. مشارکت دادن کلیه اعضا در زمینه های مختلف فعالیت و سطوح مختلف مدیریت.

9. شناسایی نیروهای مستعد و معرفی و تقدیر از آن ها.

10. طراحی فعالیتهای نو درمراحل رشد سمن به منظور تحقق اهداف و جذب جوانان بیشتر در عرصه فعالیت .

11. شرکت در فعالیت های سازنده ی کشور متناسب با تعداد اعضا و موضوع اصلی سمن.

12. همکاری با دولت و دستگاههای اجرایی در اجرای طرح های موضوعی و ملی برنامه های توسعه کشور .

13. تدوین روندی مشخص در گردش کارها و امور جاری و تعریف مسئولیتهای مربوطه و تصدی آنها توسط جوانان عضو .